Rendement

Zijn zonnepanelen rendabel? Voor velen die overwegen zonnepanelen te laten installeren is dit de eerste vraag. En terecht, want er zijn vele cowboys op de markt met valse berekeningen. En sinds een jaar zijn energieleveranciers begonnen met het in rekening brengen van allerlei verzonnen kosten voor zonnepaneelbezitters. De politiek rekent met een terugverdientijd van 7 jaar, maar het is maar de vraag of de modellen van de overheid geldig zijn voor de eigen situatie. Om het rendement te bepalen zijn de volgende factoren van belang:

• Aanschafprijs van de zonnepanelen en omvormer
• Installatiekosten en bijkomende kosten
• De weersomstandigheden van de komende 15 jaar
• De ligging van het dak en de eventuele beschaduwing
• De lokale capaciteit van het elektriciteitsnet
• Of u beschikt over een thuisaccu en/of een elektrische auto met of zonder bidirectioneel laden
• Uw energie contract en de toekomstige energiecontracten
• De energieprijs
• De belastingen op energie gedurende de komende jaren
• Subsidiemogelijkheden
• Eventuele financieringskosten
• Eventuele gemeentelijke leges

Huurwoningen en VVE's

Bij huurwoningen is de verhuurder meestal degene die besluit over installatie van zonnepanelen. Deze zal in het algemeen een huurverhoging willen toepassen, omdat de voordelen van zonnepanelen bij de huurder terecht komen, in de vorm van een lagere energierekening. Voor de huurder is dan van belang erop toe te zien dat een eerlijke rendementsberekening, zowel voor verhuurder als huurder, een positief saldo laat zien. Voor een verhuurder kan de verleiding te groot zijn om al het rendement naar zich toe te rekenen en de huurder met de risico's op te zadelen. Zeker als de huurder niet de kennis heeft om een realistische rendementsberekening uit te voeren.

Bij gebouwen die verdeeld zijn in appartementen is er veelal een gemeenschappelijk gedeelte dat beheerd wordt door de VVE (Vereniging van Eigenaren). Er moet dan een keus gemaakt worden of de zonnepanelen gekoppeld worden aan de stroomvoorziening voor de gemeenschappelijke ruimten (indien deze een aparte meter heeft) of verdeeld worden over de individuele leden.

Energiecontract en salderen

Er is een veelheid van energieleveranciers in Nederland die niet allemaal even fatsoenlijke bedrijven zijn.  Voor de bezitters van zonnepanelen is het van belang zich te realiseren dat zij door een toenemend aantal energieleveranciers behandeld zullen worden als concurrenten en niet als klanten.

De ACM (autoriteit consument en markt) treedt onvoldoende op tegen misstanden op de energiemarkt. In een tijd van (dreigende) energiearmoede alle reden om goed uit te kijken.

In dit artikel vergelijken we de verschillende soorten energiecontracten, bespreken we de leugens over de salderingsregeling en beschrijven we hoe een eerlijk modelcontract voor energie er uit zou moeten zien.

Als u twijfelt of u bij de juiste energieleverancier zit, vindt u hier wellicht het antwoord. U kunt ook voor gas en voor elektriciteit bij verschillende leveranciers een contract afsluiten.

Aanpassing meterkast

Of het nu vanwege nieuwe zonnepanelen, vanwege een warmtepomp of vanwege de komst van een elektrische auto is of om een andere reden, in veel gevallen is het noodzakelijk op enig moment aanpassingen te doen in de meterkast die verder gaan dan het bijplaatsen van nog een groep in een ongebruikte plek in een groepenkast. In veel woningen die gebouwd zijn vóór 2005 is de meterkast voorzien van een elektrische aansluiting van 1 x 35 A of 1 x 40A. Wanneer u geheel van het gas af moet, hebt u beslist een 3-fasen aansluiting nodig van 3 x 25 A of meer.

Als u de overstap maakt naar een 3-fasen aansluiting krijgt u een andere elektriciteitsmeter. Ook als u verhuist krijgt u een andere elektriciteitsmeter. Dit zijn beide momenten waarop de netbeheerder de kans grijpt om een "slimme meter" te plaatsen als die er nog niet was. Als u nog een oudere Ferrarismeter had (met een draaischijf), vond op uw aansluiting altijd automatisch mechanische saldering van uw stroomverbruik plaats. Bij een "slimme meter" zijn er niet alleen afzonderlijke telwerken voor geïmporteerde en geëxporteerde elektriciteit, maar is er ook een communicatiemodule en een P1-poort. Daarmee kan het netwerkbedrijf op ieder moment uw meetgegevens uitlezen, en deze informatie doorgeven aan uw energieleverancier of aan andere organisaties die daarvoor willen betalen.

BTW en zonnepanelen

In beginsel is iedere eigenaar van zonnepanelen die ook teruglevert aan het net een (kleine) ondernemer en dus BTW plichtig.

Dit heeft vanaf 2013 geleid tot een hausse aan aanvragen voor BTW teruggaaf en beroepen op de kleine ondernemersregeling. De regelingen zijn sindsdien in een aantal stappen versoberd en tenslotte vereenvoudigd. De huidige situatie is dat particulieren onder voorwaarden 0% BTW betalen over aanschaf en installatie van een PV-installatie. Voorwaarde is dat de tenaamstelling van de energie-aansluiting gelijk is aan de tenaamstelling van de aanschaf en installatie van de PV-panelen. Uitgebreide informatie kunt u vinden op de site van de belastingdienst,

Uitbreiding bestaande installatie

Steeds vaker komt het voor dat een in het verleden aangelegde PV-installatie niet meer voldoet aan de huidige duurzaamheidswensen, met name doordat de jaarlijkse energiebehoefte flink is toegenomen (installatie hybride warmtepomp, elektrische auto , elektrisch koken, etc). De vraag moet dan beantwoord worden of een bestaande installatie kan worden uitgebreid, en hoe dat zo voordelig mogelijk kan worden gedaan.

Het korte antwoord is: als er nog voldoende ruimte vrij is op het dak, kan het. Helaas is het zo dat de meeste installateurs dan afhaken, omdat ze alleen maar zijn ingesteld op het installeren van een volledige installatie op een maagdelijk dak. Om tot een goed uitbreidingsproject te komen moet het volgende worden uitgewerkt:

• Ruimtelijke situatie op het dak, gezien de afmetingen van bestaande en nieuwe PV-panelen.
• Gevolgen voor de DC-zijdige installatie
• Gevolgen voor de AC-zijdige installatie
• Begroting van het project en gevolgen voor de jaarlijkse elektriciteitsrekening

Subsidies

In de periode 2008 t/m 2011 kon er gebruik gemaakt worden van de SDE-regeling. Dit was een budget gelimiteerde subsidie op PV-installaties. Het subsidie bedrag werd berekend over de productie van zonne-energie (zodat een bruto productiemeter vereist was). De regeling gold voor 15 jaar en werd uitgekeerd in maandelijkse voorschot termijnen, en jaarlijkse afrekeningen. De maximaal subsidiabele installatie was 15 MWp. Op in 2011 toegekende subsidies wordt nog t/m 2026 uitgekeerd.

Na 2011 is de regeling omgezet naar SDE+ en zijn de voorwaarden zodanig gewijzigd, dat kleinverbruikers niet meer van de regeling gebruik kunnen maken.

Sinds 2023 is de BTW op installatie en aanschaf van zonnepanelen (incl. omvormer) gesteld op 0%. Woning eigenaren kunnen daarnaast gebruik maken van een Energiebespaarlening tegen gunstige rentevoorwaarden. Voordien gold een regeling dat je de BTW kon terugvragen. Als u een dynamisch contract hebt geldt deze oude regeling ook voor thuisbatterijen. Zie het artikel in Solar magazine over dit onderwerp.

Momenteel is de salderingsregeling van kracht. Dit houdt in dat tot een maximum van 15 MWh/jaar alle teruggeleverde energie mag worden verrekend met geïmporteerde energie op basis van kWh.  Boven 15 MWh/jaar en bij netto teruglevering geldt de kale energieprijs (voor teruglevering). De meningen zijn verdeeld of salderen als een subsidie kan worden beschouwd.

Voor (kleine) ondernemers bestaan de MIA, de EIA en de KIA. Grotere ondernemingen kunnen ook gebruik maken van de SDE+ en de VAMIL regeling.

In sommige Gemeenten en Provincies gelden mogelijk lokale regelingen.

Veel gestelde financiële vragen

• Wat heb ik aan een zonnepaneel op mijn huis ?
  Zonnepanelen kunnen een aardig deel van het stroomverbruik van uw huishouden opvangen. Bijvoorbeeld: 13 panelen á 360 Wp produceren bij elkaar zo'n 4000 kilowattuur per jaar. Dit is ongeveer het verbruik van een gemiddeld huishouden. Hoe meer hoe beter. Maar u moet wel rekening houden met de overbelasting van het energienet in uw omgeving. Zolang dat niet opgelost is, kan de opbrengst tegenvallen.
• Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig om al het stroomverbruik in mijn huis te dekken ?
  1 zonnepaneel van 420 Wp produceert gemiddeld ongeveer 357 kWh per jaar. Als u 3000 kWh per jaar verbruikt, hebt u 3000/357 = 8 á 9 panelen van 420 Wp nodig. Als u meer dan 600 Wp aan panelen wilt plaatsen, dan hebt u een extra groep in de meterkast nodig. Als u meer dan 3600 Wp aan panelen wilt, raden wij aan om een professionele elektriciën in de arm te nemen.
• Zijn er doe-het-zelf zonnestroompakketten ?
  U kunt in principe elk onderdeel los kopen en monteren: paneel, omvormer, montage materiaal, etc. Voor sommige kwaliteitsproducten moet u rekening houden met levertijden. De meeste panelen worden steeds groter. Het is dan meestal voor de veiligheid aan te bevelen een deugdelijke steiger te gebruiken. Of u dan nog goedkoper uit bent dan een installateur?
• Is zonnestroom duur ?
  Dat hangt ervan af. Het is in elk geval uw eigen stroom, en het is de allergroenste stroom die er bestaat. Een installateur kan voor ongeveer € 5000 een installatie leveren die jaarlijks 5000 kWh groene stroom kan produceren. Daarmee kunt u, als het net niet overbelast is,  jaarlijks ca € 700 aan stroomkosten besparen. In zeven jaar is uw PV-installatie terugverdiend. Daarna geniet u nog minimaal 18 jaar van gratis (!) stroom. Overigens is de wetgeving rondom groene stroom volop in beweging, en er zijn steeds meer energiebedrijven die u als ongewenste concurrentie beschouwen. Het komt zelfs voor dat u meer moet betalen voor uw gas, omdat u zonnepanelen heeft!
• Wat gebeurt er als mijn panelen meer stroom produceren dan mijn apparaten nodig hebben ?
  In dat geval gaat het overschot terug het openbare net in, tenzij het net overbelast is op dat moment. De meter in de meterkast dient dan terug te draaien, als u nog een Ferrarismeter hebt. Als de meter dat niet doet, levert u in feite gratis stroom aan uw leverancier. Als dat bij u het geval is, vraag dan uw netbeheerder schriftelijk om de meter te vervangen door een exemplaar dat teruglevering meet (laat u niet met een kluit in het riet sturen want de netbeheerder is wettelijk verplicht dit te doen). Bij sommige netbeheerders moet je eenmalig voor deze nieuwe meter betalen. De netbeheerder zal proberen bij u een "slimme meter" te plaatsen, zogenaamd omdat er geen andere meer zijn. U kunt in ieder geval eisen/laten instellen dat een "slimme meter" administratief uit (AU-modus) wordt gezet, zodat uw energieleverancier de meter niet op afstand kan uitlezen. Als het net overbelast is op het moment van gewenste teruglevering, schakelt uw omvormer zichzelf uit. De meeste omvormers schakelen weer automatisch in, wanneer de overbelasting voorbij is (bijv. na 4 uur 's middags).
• Wat is 'salderen' precies ?
  Salderen betekent 'verrekenen': door u zelf geproduceerde stroom wordt afgetrokken van door u -bij het energiebedrijf- afgenomen stroom; u betaalt alleen het verschil. Wettelijk mag u tot 15000 kWh zelf geproduceerde elektriciteit per jaar salderen; sommige energiebedrijven gaan minder ver en beperken het maximum tot wat u hebt afgenomen. Wanneer u een dynamisch contract hebt, wordt er ieder uur of ieder kwartier afgerekend. Meer informatie is te vinden onder onze link Salderen.
• Betaalt een zonnepaneel zich ooit terug ?
  Zonnepanelen leveren elektriciteit die u zelf verbruikt. Gratis. Zonnepanelen zijn een investering met een rendement waarvan de hoogte afhangt van de elektriciteitsprijs en van het weer. Hoe meer de zon schijnt hoe meer uw panelen opbrengen. Uitgaande van de prijzen voor zonnepanelen en de kWh-kosten in 2024 kunt u rekenen op een terugverdientijd van ca. 6 à 8 jaar. Voorwaarde is een oriëntatie van de panelen ongeveer op het zuiden. De grootte van de PV-installatie maakt in dit verband weinig uit, zolang u de opgewekte elektriciteit maar zelf verbruikt. De belastingplannen van de regering kunnen wel flinke invloed hebben op de terugverdientijd, ook op de resterende terugverdientijd van panelen die minder dan 3-5 jaar geleden geplaatst zijn. De overbelasting van het elektriciteitsnet kan ook flink roet in het eten gooien. Afhankelijk van waar u woont en wanneer het netwerkbedrijf daar een verzwaring van het net heeft gepland, kan het zijn dat de opbrengst de eerstkomende jaren flink tegenvalt.
• Krijg ik geld terug van de elektriciteitsmaatschappij als de meter terugdraait ?
  Uw stroomrekening gaat omlaag omdat u minder stroom van het energiebedrijf betrekt. Reken per paneel van 400 Wp op een energierekening die ongeveer 50-150 Euro per jaar lager is. Wanneer uw jaarafrekening lager is dan wat u totaal aan voorschotten hebt betaald, krijgt u geld terug, tenzij uw energiemaatschappij intussen failliet is gegaan.  Let dus goed op bij wie u een energiecontract afsluit.
• Heb ik een speciale elektriciteitsmeter nodig ?
  Dat hangt er van af. Zit er in de meterkast nog een 'oude' analoge meter (met een telwerkje en 'wieltje', een z.g. ferrarismeter), dan hebt u meestal geen probleem. Zo'n meter mag wettelijk in ieder geval nog tot 1-1-2026 blijven hangen. Hebt u een elektronische meter, dan kan het zijn dat deze niet terugdraait. U kunt sinds 1 juli 2004 van uw energieleverancier eisen dat de meter vervangen wordt door een [digitale] meter die ook teruggeleverde stroom meet. Deze meters bestaan. Een voorbeeld is de Landis & Gyr Dialog ZMD410-meter verkrijgbaar bij Siemens. Het netwerkbedrijf rekent voor vervanging meestal eenmalig een bedrag. Als u een "slimme meter" hebt, kunt u die gewoon blijven gebruiken zoals u gewend bent.
• Hoeveel subsidie krijg ik op zonnestroompanelen, en wie moet ik daarvoor benaderen ?
  Zie de pagina subsidies. De ZPV propageert een fatsoenlijke en royale terugleveringsvergoeding zoals die in Duitsland bestaat. Over het Nederlandse subsidiebeleid is de ZPV bepaald niet juichend. In de discussie over de salderingsregeling worden veel onwaarheden in de media verspreid. Ook zijn we voorstander van een subsidie op thuisbatterijen, zoals in België, omdat die kunnen helpen de netcongestie te verminderen. In ieder geval moet de overheid zorgen dat de spelregels waarop een investeringsbeslissing wordt genomen, niet tijdens de terugverdientijd worden versoberd.
• Kan ik met mijn Euro's het milieu voordeliger van dienst zijn dan door zonnestroompanelen aan te schaffen ?
  Jazeker. Helemaal geen energie verbruiken kost niets en is zeer milieuvriendelijk! Weinig energie verbruiken kost heel weinig. Ga zo maar door. Energie besparen is dus heel verstandig. Als investering kan een zonneboiler overigens voordeliger zijn dan zonnepanelen. Dit komt doordat zonneboilers een hoger rendement hebben en uit goedkopere materialen zijn vervaardigd dan high-tech zonnepanelen.

Als uw financiële vraag hier niet bij staat, en het antwoord ook niet te vinden is op onze financiële pagina's, kunt u gerust contact met ons opnemen.